شکستن
بسم الله الرحمن الرحیم
در گفتن عیب کسی شتاب مکن،شایدخدایش بخشیده باشد و برگناهان کوچک خود ایمن مباش، شاید برای آن ها کیفر داده شوی! پس هر کدام از شما که بر عیب کسی آگاه است به خاطر آنچه که از عیب خود می داند، باید از عیب جویی دیگران خودداری کند و شکرگزاری از عیوبی که پاک است او را مشغول دارد از اینکه دیگران را بیازارد.
امام علی (ع)
همز به معنی عیب گویی کردن و نقص گرفتن است. این رفتار در غیبت فرد اتفاق می افتد، لمز نیز عیب جویی و تضعیف است که شدید تر از همز است و در حضور آن فرد واقع می شود. انسان ها معمولا در قالب نقد، به خودشان اجازه همز و لمز می دهند و نوعا نقدهایی می کنند که طرف مقابل را خرد می کند.
کسی که همز و لمز می کند ، طرف مقابل را خوار و ضعیف و نادار می بیند و خودش را نسبت به وی دارا پنداشته و خود را از احتمال نادار شدن بری می داند و دارایی خود را جاودانه می پندارد. عکس این موضوع نیز صادق است، هر کسی باور خلود نسبت به داراییش (آنچه حکم مال را دارد) داشته باشد لاجرم در آن موضوع به همز و لمز می افتد.
تمامی دارایی های انسان از قبیل علم،شهرت،ثروت، سلامتی،انجام اعمال نیک و سایر نعماتی که در اختیار ماست همگی ابزارهایی هستند که باید ما را به قرب پروردگار برسانند، هیچ یک از این ابزارها جاودانه نیستند و اگر از کسی که از این نعمات بی بهره است عیب جویی می کنیم، باید بدانیم که هیچ تضمینی وجود ندارد که این نعمت ها روزی از کف ما نرود. جاودانگی تنها مخصوص خدا، قرآن و انبیاء الهی است.
هر وقت خواستیم از کسی عیب بگیریم باید ببینیم در خودمان هست یا نه، اگر هم نبود بدانیم که نمی توانیم تضمین کنیم که بعدا دچار آن عیب نشویم. اگر خدا نخواهد کسی را از بدی ها وعیب ها نگه دارد، انسان هرگز نمی تواند از رذائل دور شود، هر کسی هر عیبی از دیگران بگیرد، خودش به آن مبتلا می شود.
عیب جویی فوق العاده خطرناک است. مؤمن باید نقص را ببیند و اعلام برائت کند اما نباید خودش را بَری ببیند. نباید بگوید که من اصلا این کار را انجام نمی دهم، اگر خدا بخواهد انجام نمی دهیم.
اگر کسی همز و لمز کند و دل کسی را بسوزاند بالاخره یا در دنیا یا در آخرت دلش می سوزد. آتش جهنم از قلب شعله می کشد. دردناکی واقعی این جاست که آخرین پناهگاه انسان نیز به آتش تبدیل می شود و پس از آن دیگر به کجا می توان پناه برد...؟
آدمی که از جای پای خودش مطمئن نیست، دیگران را نمی شکند که شکستن دیگران خردشدن خود را در پی دارد...
سوره مبارکه همزه
نویسنده: سمیه محمدی