به نام خدا
با توجه به پیشنهاد بزرگواران گردان مانند جزوه قبل محیطی برای رفع اشکالات درس پیش رو (درس سوم) و مباحثه در نظر گرفته شده است. لذا در قسمت نظرات سوالات و اشکالات خود از سوره را بیان دارید تا به برکت عنایت نبی مکرم اسلام (ص) رفع شود.
انشاالله که قبول باشد.
بسم الله الرحمن الرحیم
با استفاده از روش های موجود در کتاب قرآن به قرآن از آن جهت که نگاه
دقیق تری از حقایق هر سوره به کمک سوره ای دیگر از قرآن به ما داده می شود، می
توانیم به تعریف هایی دقیق تر و جامع تر از برسیم. این امر قدرت وارد کردن این
حقایق در زندگی روزمره را برایمان بیش از پیش افزایش می دهد.
یکی از این روش ها، روش مطالعه ی
سوره ای از منظر محتوا و ساختار کلی سوره دیگری ست.
در این جلسه، برای تمرین بیشتر مهمان
سوره ی کوثر و حشر بودیم. در گام اول با تحلیل محتوای سوره به کلی ترین مضامین آن
دست یافتیم:
اعطای کوثر از جانب خدا به پیامبرش
امر به نماز خالصانه به پیامبر
ابتر و بی نتیجه بودن دشمن پیامبر
در گام دوم با تبدیل این محتوا به موضوعات قابل دسته بندی، تعریف هایی مشخص ارائه شد:
خیر کثیر(کوثر)
اوامر و نواهی الهی (راه بهره مندی از خیر کثیر)
امور بی نتیجه
و در نهایت، گام آخر به طبقه بندی سوره ی مبارکه ی حشر بر اساس ساختار محتوایی سوره ی مبارکه ی کوثر پرداخته شد:
کوثر که آیات 1و5و6و20و21و22و23و24 را در بر می گیرد.
اوامر و نواهی الهی که آیات 7و8و9و10و18و19را در بر می گیرد.
و امور بی نتیجه که آیات2و3و4و11و12و13و14و15و16و17 را شامل می شود.
این دسته بندی ها به ما کمک کرد تا با
توجه به سوره حشر به تعریف دقیق تری از خیر کثیر، اوامر و نواهی و امور بی نتیجه
دست پیدا کنیم. به این ترتیب که سوره ی
حشر، کوثر تحت مضامین تسبیح خدای عزیز حکیم، قدرت و تسلط خدا، رئوف بودن خدا، ایمان
و دوست داشتن مومنین، حق بودن و صلابت و عظمت قرآن، خشوع در برابر پروردگار
،اندیشه در قرآن و در نهایت صفات الهی شرح می دهد. اوامر و نواهی ای هم که
سوره حشر برای رسیدن به کوثر معرفی شده از جانب خود معرفی می کند شامل موضوعاتی
همچون سهم خویشاوندان و یتیمان و مستمندان می شود.
امور بی نتیجه نیز که در مواقع موانع
نزدیک شدن به کوثر هستند نیز در سوره حشر، کذب، نفاق، ظلم، شاقوالرسول و...
می باشد.
انشالله به برکت عظمت روزها و شب های
گران قدر ماه رجب با شناخت و عمل به اوامر و نواهی الهی و دوری از امور بی نتیجه، از
حقایق سرشار نور کوثر سیراب شویم و در زمره ی عاملین به قرآن قرار گیریم؛ آمین.
پی نوشت: انشاالله فکر خوبیه که گردان محمد رسول الله هر هفته یکی از واژگان قرآن را با هم بخوانند. این هفته از واژه مبارک بیت شروع می کنیم:
به نام خدا
بحث این جلسه گردان پیرامون موضوعات مطرح شده در درس اول کتاب قرآن به قرآن بود یعنی روش های تدبر یک سوره در بستر کل قرآن که در این درس به عنوان تمرین ،تدبر سوره عصر در سوره های جزء 18 پیشنهاد شد که البته در کلاس ما فقط روی سوره مومنون تمرین کردیم . بدین منظور تدبر خود را در چند مرحله پیش بردیم:
1. موضوعات کلی سوره عصر و به تبع آن واژه های اصلی این سوره را انتخاب کردیم: عصر ، خسر،ایمان ،عمل صالح, تواصی ، حق ، صبر
2. در سوره های جزء 18 آیاتی را که حاوی کلماتی که صرفا هم ریشه کلمات سوره عصر می باشند را مشخص کردیم(زیر آن ها خط کشیدیم )
3. در این مرور آیاتی را که دارای محتوای واژه های سوره عصر بودند ، با رنگ خاصی مشخص کردیم ( آیات با مضمون خسر به رنگ قرمز ، با مضمون فلاح و رستگاری به رنگ آبی ،با مضمون ایمان و عمل صالح به رنگ سبز و با مضمون حق و صبر به رنگ بنفش )
4. در مرور آخر به طبقه بندی آیات هم مضمون در کنار هم و نتیجه گیری کلی از موضوعات تدبر شده در این سوره ها پرداختیم که در ادامه ، دسته بندی های انجام شده در کلاس و نتیجه آن ها ذکر شده اند اما قبل از آن بهتر است به چند نکته توجه شود:
- ممکن است آیاتی باشند که چندین موضوع مورد مطالعه ما در آن ها وجود دارد در این گونه موارد بهتر است موضوعی راانتخاب کنیم که در آیه پر رنگ تر است.
- در یافتن مصادیق واژه هایی مثل حق مسلما از یک دیدگاه می توان همه آیات یک سوره بلکه همه قرآن را مصداق حق دانست اما نکته ای که وجود دارد این است که در این صورت و از این منظر برای ما تمایزی بین آیات ایجاد نمی شود؛به همین دلیل بهتر است معیار دیگری برای حق در نظر گرفته و طبق آن پیش برویم که در تمرین کلاس ، ما حق را تمام ثابتات و قوانینی در نظر گرفتیم که در رابطه با انسان بودند مثلا آیاتی که اشاره به ارسال رسل داشتند در طبقه بندی ما مصداق حق قرار گرفتند.
- و نهایتا نکته بسیار بسیار مهم این که در این روش "سرعت " اهمیت زیادی دارد بنابراین نباید در بررسی سوره های مختلف خیلی حساسیت به خرج داد و اینکه بتوانیم یک ختم مفهومی سریع ولو ناقص داشته باشیم به هدف این روش دست یافته ایم.
دسته بندی آیات :
آیات با مضمون خسر : آیات 7- 24 - 25 -27 - 33 الی 38 -40 - 41- 42 – 27 - 48 – 53 – 54 - 55 – 56
63- 64 - 65 – 66 - 67 – 68 - 69 الی 72 - 74 - 75 الی 77 – 81 الی 83 - 90 – 99 الی 101 - 103 - 104 - 105 الی 108 - 110
آیات با مضامین حق و صبر:12 الی 23 - 26 – 30 -31 – 32 – 39 – 42- 43 – 44 – 45 – 46 – 49 – 50 – 52 – 62 – 78 – 79 – 80 – 84 الی 89 – 91 – 92 – 95 – 112 الی 117
آیات با مضامین فلاح و رستگاری : 1 - 28 – 29 -102 - 111
آیات با مضامین ایمان و عمل صالح : 1 الی 11 – 23 – 51 – 57 الی 61 – 73 – 93 – 94 – 96 – 97 – 98 – 109
نتیجه گیری کلی از سوره مومنون :
مفهوم عصر : چیزی وزن دار ← وزن دادن به اعمال / وارث بهشت / مقام حمد
مفهوم خسر : روی گردانی و مقابله و عدم بهره مندی از هدایت ربوبی است که بوسیله رسولان الهی و کتاب در اختیار انسان قرار گرفته و با تدبر در آن و تبعیت از رسولان الهی امکان خروج از خسر برایش مهیا شده است.
مفهوم ایمان و عمل صالح یا تواصی به حق یا تواصی به صبر: استقامت در ایمان و عمل صالح
تکلیف جلسه بعد : مطالعه درس دوم
یا علی
یا فاطر
(گزارش جلسه 25 فروردین)
روزهای آغازین سال جدید را مهمان سوره ی مبارکه ی فاطر بودیم ،سوره ای که مرامش زیر و رو کردن دل هایمان بود. شاید خواندنش در این روزها ،اجابت دعای حول حالنای سر سفره ی هفت سینمان باشد.سوره ی فاطر برایمان از نظام وساطت گفت ،نظام وساطت در عالم نظام مهمی است .این طور نیست که فقط کلید و چراغ مهم باشد، سیم ها هم مهم اند .سیم وقتی می تواند محتوا را منتقل کند که سنخیتی وجود داشته باشد،سیم پلاستیکی سنخیتی با حرکت الکترون ها ندارد. سیم باید مسی باشد تا الکترون ها بتوانند به وسیله آن در مسیر حرکت کنند.
با این مقدمه، یک سر عالم را فاطر السماوات در نظر بگیرید و سر دیگرش را مخلوقات. در این فضا واسطه ها هم مهم اند! ملائکه بستر اتصالی هستند.عالم با ملائکه سیم کشی شده است! مشکل ما این است که با ملائکه انس نداریم. بایستی بدانیم یکی از ویژگی های حضرت زهرا (س) انس با ملائکه بود.ایمان به ملائکه در قرآن در کنار ایمان به خدا ،ایمان به کتاب و ایمان به رسول خدا بیان شده .
از بهترین موضوعاتی که به کمک آن می توان نظام وساطت را فهمید مسئله ی رزق است! وسائط خیلی دراین مسئله به چشم می آیند و در عین اینکه هر کس وظیفه دارد برای وسائط برنامه ریزی کند ،همه چیز با خداست! جمع اضداد این موضوع حائز اهمیت است.اینکه هم وسائط را ببینیم و هم وسائط را نبینیم!
هیچ وقت دعوا سرشخص پیامبر نبوده، دعوا سر اصل رسالت است و اصل این رسالت مسئله ی وساطت! رسولان هم جزء این وسائط هستند.
در این مسئله انسان ها گره ی استدلالی ندارند، بلکه فقط گول دنیا را خورده اند ،انسان ها معتقد به اسباب غیر مادی هستند ولی فقط برای آرام کردن و امیدوار کردن خودشان در موقعیت های خاص از این اعتقاد استفاده می کنند و در عمل این باور را بروز نمی دهند.
سوره ی مبارکه ی فاطر برایمان حقایق زندگی را با قوانین بدیهی عالم بیان کرد. چالش اصلی انسان ها بی توجهی به این بدیهیات است. نخواستن بدیهی ها، تکذیب است ،نه جهل! می داند ولی عمل نمی کند. سوره ی فاطر سوره ی گذاره های فطریست!
تا حالا به این مسئله فکر کرده اید که چرا برخی ادعیه و در رابطه با برخی اذکارمسئله ی تکرار آن تا تعدادی مشخص مطرح است؟ مثلا صد بار ذکر استغفار ؟ یکی از کارهای تکرار، بدیهی سازیست؛ با این شرط که در هر بار تکرار از زاویه ای به ذکر نگاه می کنیم و هر بار وجهی را درک ببینیم که بار قبل به آن توجه کمتری داشتیم! این منجر به بدیهی سازی می شود. نتیجه آن می شود که می توانیم به به نهایت معرفت که حمل ذاتی اولیه است، برسیم؛ به این معنی که از شما بپرسند فاطمه کیست و شما بگویید فاطمه فاطمه است....بپرسند خدا کیست و شما بگویید خدا خداست...
خدایا یاریمان کن به بهانه ی رفاقت جدیدمان با سوره ی مبارکه ی فاطر بتوانیم گرد و غبار را از روی حقایق فطری که تو از ابتدای خلقتمان در وجودمان ثبت نمودی بتکانیم و با درکی عمیق تر بندگی ات را به جا آوریم.
پی نوشت:
1-بابت تاخیر در ارائه ی گزارش از همه ی دوستان هم گردانی پوزش می طلبیم. منتظر دریافت عیدی های شما با محتوای انچه در محضر سوره ی فاطر بهره مند شدید، هستیم!
2- یه سوال: آیا ما واقعا درکی نسبت به نیازمان به قرآن داریم؟ آیا واقعا ما قرآن می خوانیم چون به قرآن احساس نیاز کرده ایم و فقر درونمون رو یافتیم؟ یا فقط به پیروی از عقلا داریم قرآن می خونیم؟ قبول؛ پیروی از عقلا دستور عقله؛ اصلا خود عقله. اما واقعا وقت اون نرسیده که بفهمیم آیا این نیاز رو در درونمون یافتیم یا نه؟
به نام خدا
به گردان محمد رسول الله
افرادی که جواب آزمون را تحویل داده اند فردا ساعت سه عصر در جلسه گردان حاضر شوند.
قسمتی از بیانات مقام معظم رهبری در حرم رضوی:
امّا آنچه نقطه‌ی مهم‌تر عرض من است، خطاب به جوانهایی است که در سرتاسر کشور فعّالیّتهای فرهنگی را به صورت خودجوش شروع کردند که بحمدالله خیلی هم وسیع شده است. من میخواهم بگویم آن جوانهایی که در تهران، در شهرهای گوناگون، در استانهای مختلف، در خود مشهد، در بسیاری از شهرهای دیگر کار فرهنگی میکنند، با اراده‌ی خودشان، با انگیزه‌ی خودشان ـ کارهای بسیار خوبی هم از آنها ناشی شده است که از بعضی از آنها ما بحمدالله اطّلاع پیدا کردیم ـ کار را هرچه میتوانند به‌طور جدّی دنبال کنند و ادامه بدهند. بدانند که همین گسترش کار فرهنگی در بین جوانهای مؤمن و انقلابی، نقش بسیار زیادی را در پیشرفت این کشور و در ایستادگی ما در مقابل دشمنان این ملّت، ایفا کرده است. علاوه‌ی بر اینها، مَراجع فرهنگی. مَراجع فرهنگی یعنی چه کسانی؟ یعنی علما، اساتید، روشنفکران انقلابی، هنرمندان متعهّد، اینها نگاه نقّادانه خودشان را نسبت به اوضاع فرهنگی کشور همچنان داشته باشند و تذکّر بدهند. البتّه من در مورد تذکّرات، معتقدم باید با منطق محکم و با بیان روشن، نقطه نظرات صحیح را ارائه بدهند. با تهمت‌زنی و جنجال‌آفرینی، بنده موافق نیستم؛ با تکفیر کردن و متهم کردن این و آن، بنده موافق نیستم. اعتقاد من این است که مجموعه‌ی انقلابی کشور ـ که بحمدالله تعداد بی‌شماری از آنها در بین جوانهای ما، در بین صاحب‌نظران ما، اساتید ما، بزرگان ما، تحصیل‌کرده‌های ما حضور دارند ـ میتوانند با منطقِ محکم وارد میدان بشوند، نقّادی کنند. نقاط ضعف را و نقاط منفی را به رخ ما مسئولین بکشانند. گاهی میشود که مسئول، متوجّه نیست چه دارد میگذرد در متن جامعه، امّا آن جوان در متن جامعه است، او میفهمد؛ آن عزم ملّی و مدیریّت جهادی که عرض کردیم در زمینه‌ی فرهنگ، این است.
پی نوشت:
لطفا بزرگواران گردان محمد رسول الله (ص) سخنان آقای اخوت را که با موضوع "آداب ورود به گردان" طبقه بندی شده است را مطالعه فرمایند.
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد و آل محمد
موضوع امتحان: ارائه غرض سوره مبارکه فاطر با توجه به روش احکام و تفصیل
تاریخ تحویل پایان نامه: 1393/1/25
پی نوشت:
1-در جزوه تدبر سوره ای چند روش برای یافتن احکام و تفصیل آموزش داده شده است. انتخاب روش برای امتحان اختیاری می باشد.
2-انشاالله در 25 فروردین جلسه گردان برقرار است.
اعضای گروه 5:
خانم ها محدثه جعفری، محمد باقری، محبعلی، سامت، سلمانی، تحری، عجایبی، احمدیان.
اعضای گروه 4:
خانم ها ذوالفقاری، ساریخانی، سلیمانی، نبوی منش ها، کیانی، قربانی، نیک صفات، امینی.
اعضای گروه 3:
خانم ها مریم جعفری، آب شیرینی، رئیسی، شاکری، قربانی.